نقرس معمولا در مردان میان سال تا پیر و زنان بعد از یائسگی دیده می شود. علت نقرس معمولا در نتیجه افزایش ذخایر اسید اوریک سرم ایجاد می شود.
نقرس به طور پتیک توسط حملات التهاب مفصل به طور حاد یا التهاب مزمن مفصل در نتیجه رسوب کریستال های اسیداوریک در مفاصل ایجاد می شود.
کریستال های اسیداوریک علاوه بر مفصل می توانند در کلیه رسوب کنند و آسیب بافت کلیه یا سنگ های اسیداوریکی ایجاد کنند.
شایع ترین تظاهر اولیه نقرس حمله حاد مفصل می باشد . معمولا یک مفصل درگیر می شوند اما نقرس چند مفصلی هم در حملات بعدی می تواند دیده شود. خصوصا در افراد پیر یا بیماری پیشرفته مفاصل انگشتان می تواند درگیر شود.
خصوصیات حمله اول نقرس چه می باشد ؟
اولین حمله حاد نقرس معمولا شب هنگام با درد بسیار شدید و تورم شدید مفصل مشخص می شود و مفصل به شدت گرم و قرمز و حساس می باشد و می تواند مشابه عفونت بافت نرم یا سلولیت باشد.
حمله اولیه به طور خود به خود در عرض ۳ تا ۱۰ روز از بین می رود و اکثر بیماران فواصل بدون حمله بدون هیچگونه علامت تا حمله بعدی دارند
چه عواملی باعث در ایجاد حمله حاد نقرس دخالت دارند ؟
- رژیم غذایی خوردن بیش از حد گوشت قرمز و کله پاچه و جگر
- ضربه مفصل
- جراحی
- مصرف بیش از حد الکل
- بیماری های شدید همچون سکته قلبی و مغزی
- مصرف نامناسب داروهای پایین آورنده اسیداوریک خون
بعد از چند حمله حاد یک یا دو مفصل درصدی از بیماران ممکن است دچار التهاب مفصل مزمن شوند و با روماتوئید آرتریت اشتباه شود.
توفوس چیست ؟
در نقرس مزمن گاهی رسوبات اسیداوریک در بافت های نرم اتفاق می افتد و به صورت برجستگی های پوستی دیده می شود که این برجستگی ها می تواند روی لاله گوش ، اطراف زانو ، آرنج یا حتی اطراف انگشتان پا یا دست دیده شوند.
آیا زنان مبتلا به نقرس می شوند ؟
زنان فقط ۵ تا ۲ درصد بیماران مبتلا به نقرس را تشکیل می دهند.
اکثر زنان مبتلا به نقرس در سنین بعد از یائسگی و پیری قرار دارند و مبتلا به آرتروز و فشار خون بالا و نا رسایی کلیه می باشند و مصرف داروهای ادرار آور دارند
فرم های خانوادگی نقرس در زنان جوان تر معمولا به علت عدم توانایی دفع اسیداوریک سرم توسط کلیه و نارسایی کلیه این افراد ایجاد می شود.
علائم آزمایشگاهی نقرس
معمولا تشخیص قطعی نقرس توسط پونکسیون یا نمونه گیری سوزنی مفصل و بررسی زیر میکروسکوپ پلاریزه برای وجود کریستال های اسیداوریک می باشد
آیا اسیداوریک سرم همیشه در موقع حمله حاد نقرس بالا می باشد ؟
سطح سرمی اسیداوریک می تواند در حین حمله حاد نرمال یا حتی پایین باشد و علت ترشح فاکتورهای التهابی در موقع حمله حاد و خاصیت رفع اسداوریک از ادرار توسط این فاکتورهای التهابی می باشد.
ولیکن در اغلب موارد حمله حاد سطح اسیداوریک بالاتر از ۶ میلی گرم در دسی لیتر می باشد.
جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته چه فایده ای در ارزیابی فرد مبتلا به نقرس دارد ؟
می تواند بسیار مفید باشد زیرا به ارزیابی ریسک ایجاد سنگ کلیه در نتیجه افزایش دفع اسداوریک از ادرار و تقسیم در مورد شروع داروهای پایین آورنده اسید اوریک می تواند کمک کننده باشد.
از بیمار مبتلا به نقرس چه آزمایشاتی معمولا درخواست می شود ؟
- آزمایش ساده ادرار
- جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته و بررسی از نظر اسیداوریک
- بررسی سطح اسیداوریک یک سرم
- بررسی تست های کبدی
- بررسی سطح چربی های خون
- شمارش گلبول های سفید خون توسط آزمایش خون
آیا رادیوگرافی و عکس برداری با اشعه ایکس کمک به تشخیص نقرس می کند ؟
در مرحله حاد گرافی ساده فقط تورم نسج نرم را نشان می دهد ولیکن در مراحل پیشرفته و مزمن گرافی ساده خوردگی های اطراف مفصل و کیست های اطراف مفصل را نشان میدهد.
درمان نقرس
داروهای ضد التهابی و مکش سین و کورتن اساس درمان حمله حاد نقرس می باشد. دراوهای ضد التهاب معمولا در افرادیکه بدون بیماری زمینه ای می تواندد مورد استفاده قرار گیرند. مثلا در کسانیکه بیماری هایی همچون نارسایی کلیه و عوارض گوارشی دارند نمی توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
مکشی سین هم در حمله حاد می تواند مورد استفاده قرار بگیرد و بسیار مفید باشد ولیکن در بیماران مبتلا نارسایی کلیه بایستی با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد.
کمپرس یخ و استراحت مفاصل درگیر می تواند بسیار مفید باشد
کدام داروی ضد التهاب در حمله حاد نقرس مورد استفاده قرار می گیرد ؟
ایندومتاسین و ناپروکسن و ایبوپروفن ، دیکلوفناک و سلکسیب با دزهای بالا می توانند در ۹۰% بیماران در عرض ۵ تا ۸ روز مفید باشند.
آیا کورتن می تواند در درمان نقرس مفید باشد ؟
کورتن به صورت خوراکی و تزریقی چه عضلانی و چه به صورت تزریق کورتن داخل مفصلی در موارد حاد بسیار مفید می باشد
در چه مواردی از کورتن برای درمان نقرس حاد استفاده می شود ؟
در موردیکه یک مفصل به شدت ملتهب و دردناک می باشد میتوان از تزریق داخل مفصلی کورتن استفاده نمود.
کورتن خصوصا در بیمارانی که مبتلا به نارسایی کلیه می باشند و نمی توانند داروهای ضد التهاب و کلشی سین مصرف نمایند بسیار مفید می باشند.
چه موقع از داروهای پایین آورنده اسیداوریک استفاده می کنند ؟
معمولا از داروهای پایین آورنده اسیداوریک مثل آلوپورنیول در حمله اول نقرس استفاده نمی شود و معمولا بعد از حمله دوم به بعد باید مورد استفاده قرار گیرد.
تا چه موقع بایستی از داروهای پایین آورنده اسیداوریک مثل آلوپورنیول استفاده نمود ؟
معمولا آلوپورنیول بایستی بعد از حمله دوم نقرس مورد استفاده قرار گیرد و معمولا مدت طولانی بایستی حتی در زمانیکه بیمار هیچگونه علامتی ندارد مورد مصرف قرار گیرد و بایستی تا زمانیکه سطح اسیداوریک سرم به پایین تر از ۶ میلی گرم در دسی لیتر برسد توسط بیمار مصرف شود.
چه داروهای دیگری می توانند کمک کننده در نقرس باشند ؟
داروهایی مثل لوزارتان آملودیپین که داروهای پایین آورنده فشار خون می باشند و فنوفیبرات که یک داروی پایین آورنده چربی خون می باشد و می تواند اثرات مفید در درمان نقرس داشته باشد.
چرا نباید آلوپورنیول در موقع حمله حاد نقرس شروع شود یا اگر از قبل مصرف می شده دُز آن زیاد یا کم شود ؟
زیرا شروع آلوپورنیول در حمله حاد یا تغییر دز در موقع حمله حاد می تواند باعث شعله ور شدن حمله حاد به علت ریزش کریستال های اسیداوریک به داخل مفصل شود.
چگونه و تا چه زمانی از کلشی سین برای درمان نقرس استفاده می کنیم ؟
کلشی سین داروی خوب برای درمان حمله حاد نقرس می باشد و می توان در کسانیکه مبتلا به نارسایی کلیه نباشند استفاده نمود و تا زمانیکه سطح اسیداوریک سرم نرمال شود و حداقل ۶ ماه حمله نقرس نداشته باشد بایستی از کلشی سین استفاده نمود و همچنین تا زمانیکه برجستگی های پوستی که ناشی از رسوب اسیداوریک در بافت می باشند و توفوس نامیده می شوند
چه رژیم غذایی که در نقرس توصیه می شود ؟
معمولا برخلاف تصور عام که بیماران مبتلا به نقرس اصلا نبایستی از گوشت قرمز استفاده نمایند شایان ذکر است که این بیماران می توانند هفته ای ۲ بار به مقدار اندک از گوشت قرمز استفاده کنند ولیکن اصلا کله پاچه و جگر استفاده نکنند. مصرف مشروبات الکلی کاملا در بیماران مبتلا به نقرس ممنوع می باشد.
آنچه بیماران مبتلا به نقرس بایستی آگاه باشند مصرف مقادیر زیاد آب حدودا ۲ لیتر در روز به طوریکه حدود ۱/۵ تا ۲ لیتر ادرار داشته باشند.