اسپوندیلیت آنکیلوزان
اسپوندیلیت آنکیلوزان یک بیماری التهابی با علت ناشناخته میباشد که عمدتاً مفاصل ستون مهرههای گردن و کمری پشتی و گاه مفاصل محیطی مثل زانو ـ شانه ـ مچ پا را درگیر میکند و میتواند عوارض خارج مفصلی که شایعترین آنها درگیری چشمی است به همراه داشته باشد.
بیماریاسپوندیلیت آنکیلوزان بیشتر در چه سنی دیده میشود؟
این بیماری معمولاً در دهه دوم تا سوم زندگی شروع میشود و معمولاً در آقایان شایعتر از خانمها میباشد به طوریکه آقایان ۲٫۵ تا ۳ برابر بیشتر از خانمها مبتلا به این بیماری میشوند.
نقش ژنتیک در ایجاد بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان
در این بیماری ژنتیک نقش مهمی ایفا میکند و ژن HLAB27 نقش مهم در این بیماری دارند از آنجاییکه حدود ۹ درصد بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان یا (A.s) این ژن را دارند.
درصد ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان در افراد فامیل چطور میباشد؟
اگر یک فرد مبتلا به A.S باشد احتمال اینکه افراد فامیل درجه اول که دارای این ژن HLAB27 هستند مبتلا به این بیماری میشوند حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد میباشد.
درصد ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان در دوقلوها چگونه است؟
اگر یک قل مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان باشد احتمال اینکه قل دیگر مبتلا به این بیماری شود حدود ۶۵ درصد میباشد.
علائم بالینی اسپوندیلیت آنکیلوزان
سن شروع علائم معمولاً در دهه دوم زندگی و حدوداً ۲۳ سالگی است ولیکن در ۵% افراد علائم بعد از ۴۰ سالگی ایجاد میشود.
علائم به صورت درد مبهم و تدریجی در قسمت انتهایی کمر یا نواحی باسن میباشد که معمولاً با خشکی صبحگاهی چند ساعت میباشد یعنی بعد از اینکه بیمار از خواب صبحگاهی بیدار شد حدوداً یک ساعت طول میکشد که بتواند فعالیتهای روزمره خود را شروع کند.
از خصوصیات مهم درد کمر در بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان این میباشد که درد شبانه میباشد و باعث میشود بیمار از خواب بیدار شود و با راه رفتن یا خم و راست شدن اندک بهبودی پیدا نماید. درگیری مفصل ران و شانه در بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان اتفاق میافتد.
درگیری مفصل ران در بیماران مبتلا به A.S چگونه است؟
مفصل ران در ۲۵ تا ۳۵ درصد بیماران درگیر میشود و با درد شدید و در ناحیه مفصل ران و کشاله ران و لنگش صبحگاهی مشخص میشود.
آیا گردن در بیماریاسپوندیلیت آنکیلوزان درگیر میشود؟
درگیری گردن معمولاً در مراحل بعدی و تأخیر بیماری دیده میشود و به صورت درد ناحیه پس سر و محدودیت در حرکات گردن مشخص میشود.
علائم درگیری ستون مهرههای کمری دراسپوندیلیت آنکیلوزان به چه صورت میباشد؟
درگیری ستون مهرهها به صورت درد و خشکی در ستون مهرههای انتهایی مشخص میشود که همراه با محدودیت حرکات کمری به حدیکه بیمار قادر به رساندن انگشتان دست به نوک پا یا خم شدن کمر به سمت عقب و طرفین نمیباشد و به تدریج که بیماری پیشرفت میکند بیمار به سمت جلو خمیده میشود و عضلات باسن لاغر و گردن قوز کرده به سمت جلو میشود.
به تدریج که بیماری پیشرفت میکند چه اتفاقاتی برای ظاهر عمومی بیمار ایجاد میشود؟
با پیشرفت بیماری به علت جوش خوردن مهرهها به یکدیگر قد بیمار کوتاه میشود و قوز پشتی ایجاد میشود و گردن به سمت جلو خمیده میشود.
پیش آگهی بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان در خانمها چگونه میباشد؟
این بیماری در خانمها با شیوع کمتر و شدت کمتر و تظاهرات بالینی ضعیفتر دیده میشود ولیکن درگیری ستون مهرههای گردنی و مفصل ران و شانه در خانمها شایعتر دیده میشود.
تاثیر حاملگی بر بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان
حاملگی هیچ تاثیری روی شدت بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان ندارد یعنی بیماران مبتلا به A.S که حامله میشوند هیچگونه تشدیدی در بیماری خود در زمان بارداری را تجربه نمیکنند.
عوارض بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان (A.S)
جدیترین عارضه A.S شکستگی ستون مهرهها که حتی با ضرب خیلی جزئی به علت پوکی استخوان زودرس که در این بیماری اتفاق میافتد میباشد.
شایعترین محل شکستگی ستون مهرهها در بیماری A.S کدام ناحیه میباشد؟
انتهای ستون مهرههای گردنی شایعترین محل برای شکستگی میباشد که میتواند آسیب به نخاع شود.
شایعترین عارضه خارج مفصلی بیماریاسپوندیلیت آنکیلوزان چه میباشد؟
درگیری حفره قدامی چشم یا یوتیت در حدود ۴۰ درصد بیماران ممکن است اتفاق افتد.
علائم درگیری چشمی یا یوتیت در بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان چگونه است؟
علائم درگیری چشمی به صورت درد در ناحیه کره چشم با ترس از نور و اشک ریزش میباشد و معمولاٌ درگیری یک طرفه است ولیکن درگیری چشمی میتواند راجعه باشد و چشم طرف مقابل هم درگیر شود.
در مواردیکه التهاب و درگیری چشمی درمان نشود چه عارضهای ممکن است اتفاق افتد؟
آب مروارید و آب سیاه در صورت عدم درمان ممکن است ایجاد شود.
خصوصیات کمر درد التهابی یا کمر درد بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان چگونه میباشد؟
- کمر درد در سن پایینتر از ۴۰ سال شروع شود.
- شروع تدریجی کمر دردی که حداقل بیشتر از ۳ ماه از شروع آن میگذرد.
- بهبودی کمر درد با فعالیت.
- عدم بهبودی کمر درد با استراحت.
- کمر دردی که در شب هنگام شروع میشود و با برخاستن از رختخواب و راه رفتن شدت درد کمتر میشود.
- درد کمری که همراه با خشکی صبحگاهی بیشتر از نیم ساعت باشد.
درمان بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان
اصول درمانی اسپوندیلیت آنکیلوزان شامل برنامهی ورزشی که جهت حفظ انعطافپذیری و حرکات مهرهها میباشد.
اصول درمان دارویی برای بیماران اسپوندیلیت آنکیلوزان
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی شامل ایندومتاسین و بروفن و ناپروکسن میتوانند علاوه بر کاهش درد این بیماران در بهبود حرکات ستون مهرهها و انعطافپذیری مهرهها موثر باشند.
- داروهای بیولوژیک: داروهای بیولوژیک مثل آلتبرل و سینورآواینفلکسیماب میتوانند در مواردی که بیماری به داروهای ضدالتهاب پاسخ ندهد مفید باشد.
داروهای بیولوژیک علاوه بر کاهش درد و علائم بالینی باعث کاهش شدت علائم التهابی در آزمایشات بیمار میشود.
چه بیمارانی به درمان دارویی پاسخ بهتر میدهند:
- بیمارانی که سن جوانتر دارند.
- بیمارانی که مدت طولانی از شروع بیماری آنها نگذشته باشد.
- بیمارانی که شدت بیماری کمتر دارند.
- سولفاسالازین: میتواند برای درگیری مفاصل محیطی در بیماران اسپوندیلیت آنکیلوزان مؤثر باشد.
جراحی در مورد کدام یک از بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان توصیه میشود؟
جراحی در مورد بیماران که مبتلا به درگیری شدید مفصل ران میباشند به حدیکه حرکات مفصل ران مختل شده باشد توصیه میگردد.
درمان درگیری چشمی در بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان چگونه است؟
برای حملات درگیری چشمی که به صورت اشک ریزش، درد کره چشم و ترس از نور بود میتوان از قطرههای چشمی و گاه استفاده از کورتن خوراکی و داروهای سرکوبگراسین یا داروهای بیولوژیکی استفاده نمود.